Khác với những bệnh lý khác, đột qụy thường xảy ra bất ngờ, không báo trước, trên người đang khỏe mạnh, đang sinh hoạt, làm việc trong cộng đồng và không loại trừ bất cứ ai.

Vậy cần làm gì nếu có người thân bị đột quỵ?

Những kiến thức dưới đây, sẽ góp phần giúp người bị đột quỵ có thể được đưa đến bệnh viện sớm hơn, cơ hội phục hồi cao hơn, nếu chẳng may người thân của chúng ta rơi vào đột quỵ.

Cách xử trí đúng:

Nhanh chóng gọi cấp cứu đột quỵ 1800.1115 hoặc cấp cứu 115 là điều quan trọng hàng đầu, cần thông báo rằng có người đang bị đột quỵ để nhân viên y tế chuẩn bị các dụng cụ cấp cứu phù hợp.

Trong thời gian chờ xe cấp cứu đến, gia đình người bệnh có thể sơ cứu tại nhà theo trình tự A-B-C như sau:

· A= Airway = Đường thở: Kiểm tra đường thở bệnh nhân có thông thoáng không? Nếu bệnh nhân nôn ói:

Cần ngay lập tức khai thông đường thở cho bệnh nhân bằng cách để đầu bệnh nhân nghiêng sang một bên và dùng tay lấy tất cả vật có thể khiến bệnh nhân khó thở như đờm dãi, thức ăn hoặc răng giả…

Cần nới rộng quần áo để bệnh nhân thoải mái giúp tuần hoàn dễ dàng hơn.

Cần trấn an bệnh nhân bằng cách nhắc họ hít sâu, thở chậm.

· B = Blood = Máu: Xem bệnh nhân có bị chảy máu ở đâu không? Nếu có:

Cần băng bó vết thương để cầm máu. Tránh tình trạng mất máu quá nhiều gây tử vong trước khi xe cứu thương đến.

· C = Circulation= Tuần hoàn máu: Sờ các mạch máu lớn của bệnh nhân ở các vị trí như cổ, đùi… xem còn đập hay không?

Nếu còn: Cần di chuyển bệnh nhân đến nơi bằng phẳng nghỉ ngơi, chờ cấp cứu đến bằng tấm ván gỗ hoặc dùng chăn (mền) kéo thẳng 4 gốc để tạo thành 1 mặt phẳng khi di chuyển bệnh nhân, tránh rung lắc.

Nếu ngưng thở: Cần làm hồi sức tim phổi (phải được huấn luyện chuyên nghiệp).

Trong trường hợp vùng sâu vùng xa, xe cấp cứu không đến được cần để bệnh nhân được nằm cố định, tránh rung lắc mạnh, vì càng rung lắc mạnh càng làm nặng thêm vùng não đang bị tổn thương. Sau đó nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế có cấp cứu đột quỵ, để được hỗ trợ điều trị.

Cách xử trí sai – tuyệt đối KHÔNG làm với bệnh nhân:

Qua khảo sát, có đến 50% người dân vẫn ngộ nhận bệnh nhân đột quỵ là trúng gió. Trong Y học hiện đại, không có khái niệm trúng gió. Chính vì thế:

· Tuyệt đối KHÔNG cạo gió, vắt chanh cho vào miệng bệnh nhân, điều này có thể gây tắc nghẽn đường thở.

· Tuyệt đối KHÔNG cho bệnh nhân ăn uống bất cứ thứ gì, điều này có thể dẫn đến tình trạng hít sặc, vô tình gây ra chứng viêm phổi hít.

· Tuyệt đối KHÔNG cúng bái, cắt lễ, chích máu ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể bệnh nhân. Lãng phí thời gian cũng như có thể kiến bệnh nhân nặng hơn do mất máu.

Chính thời gian và những cấp cứu sai lầm, không những không giúp được người bệnh mà càng làm trì trệ thời gian cấp cứu dẫn đến bệnh nhân đến trễ “giờ vàng”, nguy hiểm tính mạng của người bệnh.

Nếu bệnh viện gần nhà có thể xử trí cấp cứu đột quỵ, thì không nên chuyển người bệnh đi xa, trừ khi có chỉ định của bác sĩ chuyên môn. Vì càng di chuyển xa có thể làm tình trạng bệnh nặng hơn và mất đi thời gian vàng trong cấp cứu đột quỵ.

Kim Cương – Tham vấn Y khoa TS.BS Trần Chí Cường