Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ là bệnh viện chuyên khoa sâu về thần kinh đột quỵ, tim mạch của vùng ĐBSCL, bệnh viện luôn đầu tư trang thiết bị hiện đại nhất trên thế giới. Nhằm phục vụ tốt nhất cho bệnh nhân đột quỵ, nhồi máu cơ tim, bệnh viện đã đầu tư và sắp đưa vào sử dụng máy CT Photon đây là thế hệ máy mới nhất, hiện đại nhất, là 1 trong 80 máy được lắp đặt trên toàn cầu của công ty Siemens Healthineers.

Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện với ThS.BS Nguyễn Đức Chỉnh là Trưởng khối Nội tim mạch – Tim mạch can thiệp Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ về các vấn đề chụp CT & CT Photon.

Phóng viên: Thưa Bác sĩ, xin bác sĩ cho biết vai trò của chụp CT trong chẩn đoán hình ảnh là gì?

THS.BS Nguyễn Đức Chỉnh: Ra đời từ những năm 1970, những thế hệ CT đa lát cắt đầu tiên với 16 lát cắt sau đó tăng lên 32, 64, 128 và là 512 và 768 lát cắt… Cùng với sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ, một thế hệ máy CT với công nghệ hoàn toàn mới: vượt qua giới hạn về số lát cắt; dựa trên nguyên lý xử lý hình ảnh độc nhất đó là máy CT đếm Photon phát ra.

Về nguyên tắc, chụp CT giúp bác sĩ nhìn thấy những cấu trúc bên trong của cơ thể trong không gian 3 chiều mà các các phương pháp thăm khám truyền thống không thể đánh giá được.

Ứng dụng của CT trong y học hiện nay cho chẩn đoán bệnh lý của nhiều cơ quan trong cơ thể: phổi, xương khớp, gan mật, tiết niệu… đặc biệt là động mạch vành (mạch máu nuôi tim), động mạch chủ, động mạch tạng – chi…

Ngoài ra, CT còn giúp chẩn đoán các bệnh lý như ung thư, di tật, dị dạng, chấn thương ở tất cả hệ cơ quan trên cơ thể với độ phân giải cao trong một thời gian chụp rất ngắn.

Tuy nhiên, vấn đề bất tiện của phương pháp chụp CT là phải sử dụng tia X, cần phải bơm thuốc cản quang khi cần chụp mạch máu. Có nguy cơ nhỏ dị ứng cản quang và tăng nguy cơ suy thận (trong những trường hợp bệnh nhân đã có suy giảm chức năng thận).  

Phóng viên: Như vậy, sự khác biệt giữa CT Photon & CT khác hiện nay ra sao, thưa bác sĩ?

THS.BS Nguyễn Đức Chỉnh: Đối với các thế hệ CT trước đây thì phân tích tín hiệu gián tiếp từ chùm tia X đi qua cơ thể biến đổi thành năng lượng ánh sáng và cho ra hình ảnh, trong khi đó chụp CT Photon thì phân tích tín hiệu trực tiếp từ sự suy giảm năng lượng của các hạt photon khi đi qua cơ thể, từ đó cho chất lượng hình ảnh tốt hơn, rõ nét hơn.

Với tính năng phân tích tín hiệu trực tiếp góp phần giảm thời gian cũng như liều lượng tia xạ mà người bệnh phải tiếp xúc, cùng với đó chất lượng hình ảnh cũng được tăng hơn khi chụp với máy CT Photon.

CT photon hiện nay là giải pháp an toàn nhất cho trẻ em khi cần chụp CT vì liều tia X là thấp nhất so với các máy CT hiện tại.

Phóng viên: Thưa bác sĩ, ưu điểm của CT Photon trong các bệnh lý tim mạch nói chung và bệnh động mạch vành nói riêng là gì?

THS.BS Nguyễn Đức Chỉnh: Với các thế hệ máy CT trước, để đánh giá bệnh nhân bị bệnh mạch vành vôi hóa hoặc mạch vành đã đặt stent thì không khả thi do có nhiều xảo ảnh (ảnh giả), còn với CT Photon cho chất lượng tốt hơn, độ phân giải tốt hơn, thời gian ngắn hơn nên có thể chụp được cho những đối tượng bệnh nhân sau đặt stent nhằm đánh giá tái hẹp và chẩn đoán bệnh lý mạch vành có vôi hóa nặng mà các thế hệ trước không đánh giá được.

Đối với những bệnh nhân có hẹp mạch vành do xơ vữa thì CT Photon có khả năng dự đoán mảng xơ vữa nguy cơ cao, tiến triển thành nhồi máu cơ tim giúp người bệnh chủ động phòng ngừa, điều trị tốt hơn.

Trong các bệnh lý van tim có chỉ định mổ thay van hoặc can thiệp qua da thì các hướng dẫn điều trị của các tổ chức quốc tế đều khuyến cáo chụp CT mạch vành trước mổ để tầm soát và điều trị bệnh mạch vành phù hợp.

Ngoài ra, những trường hợp có bất thường cấu trúc tim như tim bẩm sinh, hoặc bệnh tim mắc phải (bệnh cơ tim, viêm màng ngoài tim, bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim…) thì máy CT Photon cũng giúp chẩn đoán tốt hơn.

Phóng viên: Những bệnh nhân nào nên chụp CT động mạch vành, thưa bác sĩ?

THS.BS Nguyễn Đức Chỉnh: Để cho thuận tiện tôi xin chia làm 2 nhóm đối tượng đó là:

Nhóm 1: Bệnh nhân chưa từng đặt stent: bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ của bệnh mạch vành như đau ngực hay khó thở thì có chỉ định chụp CT để xác định chẩn đoán. Các bệnh nhân không triệu chứng nhưng có yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành và có bất thường trên các cận lâm sàng không xâm lấn khác như ECG hay siêu âm tim…

Ngoài ra ở các nhóm đối tượng đặc biệt như bác sĩ đã nói ở trước đó là các bệnh nhân có bệnh van tim có chỉ định mổ thay van hoặc can thiệp qua da, các bệnh nhân dự kiến ghép tạng, các đối tượng có nghề nghiệp đặc biệt như phi công, tài xế xe buýt, thợ lặn…

Nhóm 2: Bệnh nhân đã đặt stent: nếu như trước đây khi bệnh nhân có triệu chứng tái phát (đau ngực khó thở) phải chụp mạch vành trực tiếp tại phòng DSA để kiểm tra lại (do độ phân giải có các thế hệ máy CT trước không đánh giá được tái hẹp trong stent); hiện nay với CT Photon những bệnh nhân có nghi ngờ tái hẹp thì chỉ cần chụp CT Photon có thể chẩn đoán được bệnh, góp phần giúp bệnh nhân giảm nguy cơ khi làm thủ thuật xâm lấn, tiết kiệm thời gian, chi phí…

Ngoài ra những vị trí đặt stent có nguy cơ tái hẹp cao, đe dọa tính mạng bệnh nhân như vị trí thân chung động mạch vành trái hoặc đặt stent các chỗ chia đôi ở đoạn gần nên chụp kiểm tra sau 1 -3 năm.

Phóng viên: Thưa bác sĩ, CT Photon ngoài chức năng vượt trội trong chụp động mạch vành thì còn chụp ở những cơ quan nào?

THS.BS Nguyễn Đức Chỉnh: CT Photon còn giúp chẩn đoán sớm ung thư như ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư phổi ở những đối tượng nguy cơ cao như hút thuốc lá, uống rượu bia…

Trong chẩn đoán bệnh lý thoái hóa xương khớp: CT Photon giúp đánh giá các cấu trúc xương với độ phân giải cao hơn so với thế hệ CT trước, có thể phát hiện rạn/nứt/gãy xương ở mức độ nhỏ mà các máy CT trước không phát hiện được.

Ở mạch máu thần kinh thì CT Photon giúp chẩn đoán rõ hơn trong các trường hợp bệnh nhân đã đặt Stent, Coils hay bơm các chất gây tắc… hoặc bệnh nhân có kim loại trong người, đeo máy tạo nhịp tim… khi chụp chụp cộng hưởng từ (MRI) gây ra xảo ảnh thì có thể lựa chọn CT Photon thay thế.

Đánh giá tốt các vị trí mạch máu tạng – ngoại biên như động mạch chủ, động mạch chậu, động mạch chi, mạc treo…

Phóng viên: Xin cảm ơn những chia sẻ của bác sĩ.

Thông tin trên Báo Tiền phong

Kim Cương, ảnh : Đức Thịnh