Hiện nay ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, mỗi năm trung bình có hơn 10.000 bệnh nhân bị đột quỵ. Đau xót nhất là, theo thống kê của các bệnh viện lớn ở thành phố Hồ Chí Minh, thì 97% bệnh nhân ở khu vực này đến trễ sau 6 giờ – giờ vàng trong cấp cứu đột quỵ. Và điều đó cũng đồng nghĩa với những biến chứng, thậm chí là tử vong. Tin vui với người dân khu vực ĐBSCL và cả nước, khi vào tháng 11 năm nay, Bệnh viện ĐỘT QUỴ TIM MẠCH CẦN THƠ sẽ được ra đời. Phóng viên đã có cuộc phỏng vấn TS. BS Trần Chí Cường, Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh và mạch máu não TP.HCM, người đã dành tâm huyết hơn 10 năm qua để nay BV thành hiện thực.

1/ Trước hết, xin chúc mừng BV ĐỘT QUỴ TIM MẠCH sắp khánh thành vào tháng 11 tới đây tại Cần Thơ. Thưa BS, tình hình bệnh đột quỵ tại khu vực ĐBSCL trước nay được ghi nhận ra sao? 

Với vai trò là người tiên phong đi chuyển giao công nghệ về can thiệp mạch máu não, tôi cảm thấy rất tự hào và vui mừng khi tại TP.HCM có rất nhiều trung tâm đã thực hiện được phương pháp can thiệp mạch máu não, đặc biệt trong cấp cứu đột quỵ. Tuy nhiên, ở khu vực miền Tây, mỗi năm trung bình có hơn 10.000 bệnh nhân bị đột quỵ mà không được cứu chữa kịp thời. Như tại Bệnh viện Sa Đéc, trung bình một năm có 800 trường hợp, Bệnh viện Vĩnh Long hơn 1.000 ca, Bệnh viện Đa khoa Trung Ương Cần Thơ hơn 2.500 trường hợp, theo Sở Y tế An Giang trên toàn tỉnh có trên 3.000 ca. Trong đó, 97% bệnh nhân đến muộn hơn 6 giờ, khả năng cứu chữa được cho một bệnh nhân chuyển viện từ miền Tây lên trong thời gian vàng hầu như là con số 0. Với những trường hợp cứu chữa được, thì bệnh nhân phải chịu đời sống thực vật kéo dài. Trong khi đó, ở nước ngoài, họ đã phát triển y tế đến mức có thể cấp cứu đột quỵ trên đường phố. Họ sẽ để những máy sốc điện ngoài đường, hay tại sân bay. Đây sẽ là liệu trình mà Việt Nam hướng đến trong tương lai. Và BV ĐỘT QUỴ TIM MẠCH Cần Thơ sẽ là mô hình đầu tiên được phát triển.

2/ BS đánh giá như thế nào về năng lực các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh trong việc điều trị đột quỵ hiện nay?

Từ năm 2015, Hiệp hội can thiệp thần kinh Thế giới đã đưa ra những khuyến cáo mới trong điều trị can thiệp cấp cứu đột quỵ và bắt đầu đẩy mạnh vấn đề đào tạo. Người ta bắt đầu công nhận phác đồ điều trị đột quỵ của Thế giới bằng phương pháp điều trị can thiệp trong lòng mạch. Rất may ở Việt Nam tôi đã thực hiện việc này hơn 10 năm. Do đó, việc chuyển giao công nghệ đã được những kết quả khả quan. Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam được xem là một trong những nước phát triển rất mạnh về kỹ thuật này, chúng ta đã và đang đào tạo bác sĩ can thiệp đột quỵ cho Indonesia, cũng như chia sẻ kinh nghiệm đào tạo cho bác sĩ đến từ Pháp, Nhật.

Tuy nhiên, ở trong nước, việc sử dụng các kỹ thuật của công nghệ này vẫn chưa phát triển đồng đều. Phương pháp can thiệp này hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào 3 khu vực chính, gồm Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và ở Miền Trung là thành phố Huế. Còn khu vực miền Tây chỉ dừng lại ở mức độ sơ khai. Hiện nay, chúng ta có nhu cầu rất lớn về việc cấp cứu đột quỵ khẩn cấp; đặc biệt sử dụng công nghệ cao và can thiệp đưa ống từ đùi lên não để lấy máu đông ra. Kỹ thuật trên khá phức tạp, đòi hỏi những công nghệ đặc biệt, máy móc thiết bị hiện đại. Hơn nữa, để đào tạo một bác sĩ có thể can thiệp mạch máu não thành thạo, an toàn cho bệnh nhân phải mất 3-5 năm. 

3/ BS có thể phác thảo đôi nét về BV này?

Về quy mô số giường bệnh, hiện nay bệnh viện có tổng số 10 sàn, mỗi sàn có diện tích 1.300 m², có thể phục vụ hơn 300 bệnh nhân nội trú mỗi ngày, khám sàng lọc 1500-2000 bệnh nhân/ ngày, can thiệp cấp cứu 10-15 bệnh nhân đột quỵ/ ngày với 4 phòng mổ trang bị hiện đại chuẩn quốc tế. Ngoài ra, bệnh viện còn có những khoa khác như Can thiệp tim bẩm sinh, điều trị rối loạn nhịp tim bằng thăm dò cắt đốt điện, phẫu thuật cơ xương khớp bằng kỹ thuật cao, mổ nội soi – thay khớp. Và nguồn nhân lực là một thế mạnh của tất cả đội ngũ y bác sĩ tại đây. Đội ngũ y bác sĩ trong nước và thế giới, những BS hàng đầu của trường Đại học và các Bệnh viện lớn. Bên cạnh đó, các bác sĩ ở nước ngoài cũng tham gia điều trị, giảng dạy tại bệnh viện. Do đó, dưới góc độ kết nối cộng đồng và kết nối trong chuyên môn, tôi tin bệnh viện có thể tạo được niềm tin, uy tín cho tất cả những người dân và tất cả những chuyên gia, người nước ngoài làm việc và sinh sống tại Cần Thơ nói riêng và cả nước nói chung.

Với BV ĐỘT QUỴ TIM MẠCH Cần Thơ, chúng tôi dự kiến sẽ xây dựng Trung tâm đào tạo cho khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long và khu vực Đông Nam Á. Hiện nay chúng tôi đã liên hệ được các Hiệp hội, trường Đại học trên Thế giới để đưa ra những mô hình đào tạo, kỹ thuật công nghệ mới nhất và thử nghiệm trên động vật. Đây là một ý tưởng rất mới mà tất cả các trường Y ở Việt Nam chưa có đại học nào thực hiện vấn đề này trong y khoa. Thay vì đào tạo qua lý thuyết, sau đó mới thực hành trên xác hay trên người thì các bác sĩ sẽ được thực hành trên động vật trong quá trình học tập việc này sẽ giúp học viên phát triển kỹ năng tốt và giảm thiểu tai biến trên bệnh nhân.

4/ Với một BV được đầu tư từ vật chất, kỹ thuật hiện đại đến đội ngũ y tế giỏi như vậy thì chi phí điều trị như thế nào thưa BS?

Đây là bệnh viện phục vụ cho mọi tầng lớp nhân dân, mọi nhu cầu của xã hội. Nếu bệnh nhân bị đột quỵ nhưng chưa thể thanh toán viện phí, bệnh viện sẽ có những chính sách hỗ trợ để bệnh nhân có thể yên tâm chữa trị. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ kêu gọi các nhà hảo tâm, quỹ từ thiện cùng chung tay hỗ trợ bệnh nhân. Hiện nay chúng tôi đang liên hệ với các cơ quan chính quyền nhằm mục đích lập một quỹ từ thiện cho bệnh nhân. 

Vấn đề tài chính, đầu tư ban đầu đã được sự hỗ trợ rất nhiều, đặc biệt ở nước ngoài có công ty Siemens Đức và Ngân Hàng Đức đã hỗ trợ gói vay ưu đãi cho bệnh viện hơn 200 tỉ đồng. Trong nước, Ngân hàng VietinBank là cánh tay hỗ trợ đắc lực. Trong tương lai, nếu BV ĐỘT QUỴ TIM MẠCH Cần Thơ hoạt động hiệu quả, chúng tôi sẽ mở rộng mô hình này ra khu vực miền Trung để hỗ trợ bệnh nhân đột quỵ.

Nhân đây, cũng xin nhắc, 3 dấu hiệu đột quỵ sớm mà bà con mình nên nhớ

• Khi nhìn trực diện: mặt bệnh nhân có dấu hiện bị lệch, méo sang 1 bên.
• Tay chân bị yếu, khi yêu cầu nhấc tay, chân lên cao thì không thể nhấc lên được.
• Không thể nói hoặc nói đớ, không thể phát âm rõ chữ.

Nếu trên một người khỏe mạnh đột ngột xảy ra 3 dấu hiệu trên, rất có khả năng là họ đang bị đột quỵ, trong lúc này thời gian là vàng, thời gian là não, 1 phút trôi qua sẽ có 2 triệu tế bào thần kinh chết đi. Vì vậy, nếu cấp cứu trễ, hay không đúng cách sẽ ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân. Khi nhận thấy 3 dấu hiệu trên, cần gọi ngay cấp cứu 115 hay đến ngay bệnh viện có thể can thiệp đột quỵ gần nhất. Nếu trong trường hợp cần gọi cấp cứu không được hay tài khoản trong điện thoại không còn tiền, bà con hãy gọi đến tổng đài miễn phí 1800.1115. Số điện thoại này sẽ hoạt động 24/24 và bắt đầu được triển khai từ tháng 11 này để có thể cấp cứu kịp thời. Đặc biệt, tổng đài miễn phí này tiếp nhận các ca cấp cứu từ mọi nơi trên đất nước và sẽ được chuyển máy đến bệnh viện gần nhất, nơi có thể cấp cứu can thiệp được đột quỵ.

Tư vấn chuyên môn:

TS. BS Trần Chí Cường 

– Chủ tịch Hội Can thiệp Thần kinh và mạch máu não TP.HCM

Kim Ánh

Theo Tạp chí Sức Khỏe – khoe24h.vn