Dưới nền nhiệt liên tục đạt ngưỡng cao kỷ lục tại nhiều địa phương trong những ngày qua, tình trạng người dân phải nhập viện do kiệt sức, say nắng, thậm chí đột quỵ đang có chiều hướng gia tăng. Điều đáng lo ngại là các triệu chứng ban đầu của say nắng và đột quỵ thường khá giống nhau – từ mệt mỏi, chóng mặt cho đến mất ý thức – khiến không ít người chủ quan hoặc xử trí sai cách, dẫn đến hậu quả đáng tiếc hơn cho người bệnh.

Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cách phân biệt, xử trí đúng và chủ động phòng tránh những rủi ro sức khỏe trong thời tiết cực đoan, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với BS.CKI Trần Tiến Thành – Phó Khoa Thần kinh đột quỵ Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ.

1. Thưa bác sĩ, đột quỵ và say nắng có những triệu chứng khá giống nhau, như mệt mỏi, chóng mặt, thậm chí mất ý thức. Vậy có cách nào để nhận biết và phân biệt tình trạng này không?

BS.CKI Trần Tiến Thành:

Trong thực tế, rất khó để phân biệt giữa say nắng và đột quỵ bởi vì hai tình trạng này đều có những triệu chứng tương tự như hoa mắt, chóng mặt, thậm chí là ngất xỉu. Tuy nhiên, đột quỵ có một số triệu chứng đặc trưng, chẳng hạn như yếu liệt tay chân, méo miệng hoặc nói khó. Để phân biệt rõ ràng và chính xác giữa say nắng và đột quỵ, cần phải có sự hỗ trợ của các máy móc y học hiện đại như chụp cộng hưởng từ (MRI) não hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT scan) não. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ là người có thể đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.

2. Khi gặp một người bị ngất xỉu hoặc có biểu hiện lạ giữa trời nóng, nhiều người có thói quen xoa dầu, vỗ mặt, hay đổ nước lạnh lên người… điều này có đúng không? Bác sĩ có thể hướng dẫn cách xử trí đúng trong tình huống này là như thế nào?

BS.CKI Trần Tiến Thành:

Điều này là hoàn toàn không đúng và thậm chí có thể gây hại thêm cho người bệnh. Những thói quen như xoa dầu, vỗ mặt hoặc đổ nước lạnh lên người có thể khiến thân nhiệt của người bệnh tăng hoặc giảm đột ngột, gây thêm tổn hại cho sức khỏe.

Cách xử trí đúng là gọi ngay cấp cứu để được hỗ trợ kịp thời. Sau đó, di chuyển bệnh nhân đến nơi có bóng mát và làm mát cơ thể bệnh nhân bằng quạt mát hoặc chườm túi đá vào các vị trí như cổ và nách. Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, hãy bổ sung nước và chất điện giải. Nếu bệnh nhân không tỉnh táo, tiếp tục làm mát cơ thể và chờ xe cấp cứu.

Quan trọng nhất là đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt để bác sĩ có thể chẩn đoán và xử lý kịp thời, tránh bỏ sót cũng như chúng ta nhầm lẫn giữa việc bệnh nhân say nắng và tình trạng đột quỵ.

3. Vào mùa nắng nóng, thì nhóm đối tượng nào cần lưu ý và có nguy cơ cao có thể bị say nắng thậm chí là đột quỵ ạ?

BS.CKI Trần Tiến Thành:

Những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất trong mùa nắng nóng là trẻ em, phụ nữ mang thai và người già, bởi vì khả năng điều nhiệt và thích nghi với nắng nóng của họ rất kém. Ngoài ra, những người lao động trong môi trường nhiệt độ cao, những người mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh tim mạch, huyết áp cao, rối loạn nội tiết, hoặc béo phì cũng dễ bị tổn thương trong mùa nắng nóng. Những người thuộc nhóm đối tượng này cần chú ý bổ sung đầy đủ nước và chất điện giải, tránh mặc trang phục dày và không thoáng khí, và không nên lao động hoặc luyện tập trong môi trường quá nóng, nhiệt độ quá cao trong một thời gian dài để tránh những tình trạng say nóng, say nắng hoặc thậm chí là đột quỵ.

4. Cuối cùng, bác sĩ có thể chia sẻ một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả để tránh cả đột quỵ và say nắng trong mùa nóng không?

BS.CKI Trần Tiến Thành:

Một số biện pháp đơn giản để phòng ngừa cả say nắng và đột quỵ trong mùa nóng bao gồm:

• Bổ sung đủ nước: Uống nước đều đặn và bổ sung các loại nước có chứa chất điện giải như nước dừa, nước trái cây tươi, hoặc nước khoáng.
• Tránh chất kích thích: Hạn chế uống cà phê, rượu bia, và hút thuốc, vì chúng có thể làm cơ thể mất nước nhanh chóng.
• Tập thể dục đều đặn: Tăng cường sức khỏe thể chất giúp cơ thể có khả năng chống lại tác động của thời tiết nóng.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Tầm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, mỡ máu, và tiểu đường để có biện pháp phòng ngừa kịp thời.
• Hạn chế lao động và luyện tập trong môi trường nắng nóng: Không làm việc hoặc vận động trong môi trường có nhiệt độ quá cao, đặc biệt là trong giờ cao điểm của nắng nóng.

Cùng với những biện pháp này, việc theo dõi sức khỏe định kỳ và tư vấn bác sĩ cũng rất quan trọng để phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm trong mùa nóng.

Kim Cương, ảnh & video: Đức Thịnh, Tuấn Anh